52 Semana de Música do Corpus – Festival Cidade de Lugo
Sábado, 31 de maio de 2025 – Auditorio Fuxan os Ventos, 20:30 h
Orquestra Sinfónica Vigo 430
Isabel Rubio, dirección
Nancy Zhou, violín
Programa:
Juan Durán (1960)
- Dona Nobis Pacem
Piotr Ilich Chaikovski (1840-1893)
- Concerto para violín e orquestra en re maior, Op. 35
————————————-
Ludwig van Beethoven (1770-1827)
- Sinfonía nº 6 en fa maior, Op. 68 “Pastoral”
Nancy Zhou, violín
Nacida nos Estados Unidos e aclamada como unha das voces musicais máis profundas actuais, A súa meditada musicalidade lévaa ao escenario con orquestras de todo o mundo. Nancy colaborou coa Real Filharmónica de Estocolmo, a Filharmónica de Würzburg, a Sinfónica da Radio Finlandesa, as Sinfónicas Nacionais de Xangai e China, e a Sinfónica de San Diego e Kansas City, entre outras.
Ademais dos seus proxectos en solitario, alberga un gran interese pola música de cámara e a educación musical. Actuou nos festivais Tanglewood, Verbier e Ravinia.
Nas últimas tempadas, explorou obras fóra do traballo tradicional. En colaboración coa Sinfónica de Nova Jersey e o director interpretaron «La joie de la souffrance» de Chen Qigang coa Sinfónica de Rogue Valley e encargou unha obra para violín e electrónica á compositora canadense Vivian Fung.
Nacida en Texas de pais inmigrantes chineses, comezou a tocar o violín baixo a dirección do seu pai, que procede dunha familia de músicos tradicionais. Estudou con Miriam Fried no Conservatorio de Nova Inglaterra mentres se interesaba pola literatura na Universidade de Harvard. Desde 2019 é Artista Asociada da Capela Queen Elisabeth e en setembro de 2023 foi nomeada Profesora de Violín no Conservatorio de Música de San Francisco. Toca un violín Giovanni Battiste Ceruti de 1815.
Isabel Rubio, directora
Directora de Orquestra murciana, actualmente titular da Jove Orquestra de les Comarques Gironines «JOCG», asociada da Orquestra Vigo 430 e a Xove Orquestra Sinfónica de Granada «JOSG», ademais é asistente residente da Xove Orquestra Nacional de España «JONDE». Resultou finalista no concurso para a praza de director asistente da orquestra Filharmónica de Berlín e de Kirill Petrenko. Gañadora do I Concurso de Dirección de Orquestra en Aspe, do I Concurso Internacional de Dirección Cidade de Villena e gañadora dos I Encontros sobre Dirección Orquestral en Bilbao. Así mesmo, no ámbito internacional, foi seleccionada para participar en diversos concursos de dirección en Francia, Portugal, Alemaña, Holanda e Italia, onde resultou semifinalista do Concurso Internacional Premio Guido Cantelli.
Dirixiu a Orquestra Nacional de España, Orquestra Sinfónica de Radio Televisión Española, Orquestra Sinfónica de Castela e León, Bilbao Orkestra Sinfonikoa, Orquestra de Estremadura, Orquestra Cidade de Granada, Orquestra de Córdoba, Orquestra Sinfónica de Málaga, Orquestra Filharmónica de Gran Canaria, Orquestra de Valencia, Orquestra Sinfónica da Rexión de Murcia, Oviedo Filharmonía, Orquestra de Antalya en Turquía, Pärnu Music Festival Orchestra en Estonia, Orquestra Federal da Comunidade Valenciana, Xove Orquestra da Comunidade de Madrid, Xove Orquestra Nacional de España e as bandas profesionais de Madrid, Bilbao, Alacante, Pontevedra, Santiago de Compostela, Almería, Vitoria e Valencia. Na presente tempada, cabe destacar o seu debut coa Orquestra Sinfónica de Tenerife, Sinfónica do Principado de Asturias e a Real Orquestra Sinfónica de Sevilla.
Dirixe en festivais como o Pärnu Music Festival en Estonia, Festival Internacional da Semana de Música Relixiosa de Cuenca, o festival de órgano de Lugo, os Encontros de Composición da Orquestra de Valencia, o Ourearte Music Fest en Portugal, o Concurso Internacional de Violín CullerArts e o Festival Internacional de Música de Cine de Málaga.
Orquestra Vigo 430
Comeza a funcionar no ano 2005, coa premisa de crear un núcleo de corda de calidade na cidade de Vigo para, xa a partir do 2009, abordar progresivamente repertorio sinfónico. Nos seus inicios foi coñecida como Ensemble Vigo 430 debido ao seu interese en potenciar precisamente ese núcleo de corda e no que a presenza das seccións de vento era mínima e os programas a abordar moi centrados na música para orquestra de cámara do clasicismo e o Barroco pero con incursións tamén na música contemporánea. A partir do 2009 comezan a incluírse repertorios para orquestra completa, centrándose as súas programacións dende ese momento neste tipo de composicións e pasando a configurarse un núcleo de ventos tamén estable. Cámbiase neste momento o nome a Orquestra Vigo 430 ao entenderse que responde mellor ao espírito e realidade da nova formación. No 2011 comezan a organizar os seus primeiros ciclos estables de música coa intención de configurar unha tempada musical.
Froito de todo este traballo é o recoñecemento recibido no 2014 ao ser galardoado o proxecto 430 cos Premios Martín Códax na categoría de Música Clásica e Contemporánea. A partir do 2015 comeza a súa andaina como orquestra residente do Auditorio Mar de Vigo e consolidando dende entón unha tempada de concertos anual xa baixo o patrocinio do Concello de Vigo. O seu obxectivo principal é dotar á súa cidade dunha formación orquestral profesional propia, constituída na súa maior parte polos máis brillantes expoñentes das novas xeracións de músicos galegos, así como por destacados músicos freelance do resto de España e do estranxeiro. Esta combinación entre o talento propio e a aportación foránea é unha característica que este proxecto considera esencial para a obtención do resultado artístico que se marca como obxectivo. A isto súmase as colaboracións con solistas e directores de prestixio internacional.
Paisaxes sonoros: da dor á redención
A pandemia de Covid-19 deixou unha ferida profunda na memoria colectiva. Nun momento no que as palabras parecían insuficientes, a música xurdiu como un vehículo para o duelo. Juan Durán, compositor vigués de ampla traxectoria no eido sinfónico e coral, ofrece con Dona Nobis Pacem unha peza que transcende o meramente conmemorativo para converterse nun acto de contemplación sonora.
A obra estrutura como un Adagio de arredor de dez minutos, onde as cordas baixas (violas e violonchelos) establecen unha base grave, case un murmuro de dor, mentres o arpa introduce harmonías diáfanas que suxiren unha presenza espiritual. Os violíns irrompen brevemente con pasaxes máis agudas, como destellos de luz nunha néboa espesa. O clímax central é abrupto, case violento, seguido dun solo de violonchelo que evoca o lamento individual fronte á perda. A viola responde cunha frase interrogativa, deixando unha sensación de incerteza.
A referencia ao Dona nobis pacem da misa latina non é casual: Durán non busca unha paz triunfal, senón unha aceptación serena. A peza conclúe nunha textura translúcida, case suspendida no aire, invitando a un minuto de silencio. Non é un silencio baleiro, senón cheo da presenza de quen xa non está.
Se a obra de Durán nos leva a un espazo íntimo, Chaikovski abala as emocións coa súa maxestosa explosión de vitalidade. Composto en 1878 durante unha estadía en Suíza, este concerto naceu dunha época de crise persoal do compositor, que atopou no violín unha voz para a resistencia.
O primeiro movemento (Allegro moderato) comeza cunha introdución orquestral solemne antes de dar paso ao violín solista, que desprega unha melodía de inxenuo lirismo que logo se transforma en pasaxes de vertixinosa dificultade técnica. O segundo movemento (Canzonetta: Andante) é unha das páxinas máis delicadas de Chaikovski, onde o violín cunha melodía melancólica que parece flotar sobre un acompañamento etéreo das madeiras. O finale (Allegro vivacissimo) é unha danza eslava desenfreada, chea de ritmos acentuados e unha enerxía case salvaxe, rematando nunha coda triunfal.
Esta obra é unha viaxe desde a vulnerabilidade ata a exultación, un recordatorio de que a música pode ser tanto refuxio como celebración.
Se Chaikovski nos leva polo camiño da emoción humana, Beethoven convídanos a unha viaxe cara á natureza como fonte de transcendencia. A Sinfonía Pastoral, estreada en 1808, é unha das poucas obras programáticas do compositor, onde cada movemento leva un título descriptivo:
- «Despertar de sentimentos alegres ao chegar ao campo» (Allegro ma non troppo) – Unha melodía sinxela, case circular, evoca o movemento das follas ao vento.
- «Escena a carón do regato» (Andante molto mosso) – As madeiras imitan paxaros (o cuco, a curuxa), mentres as cordas pintan o fluír da auga.
- «Allegre reunión de campesiños» (Allegro) – Un scherzorústico, con ecos de danzas populares.
- «A tormenta» (Allegro) – Timbais, escalas cromáticas e unha escrita frenética reproducen o caos da natureza.
- «Himno de agradecemento tras a tormenta» (Allegretto) – Unha melodía serena, case relixiosa, pecha a sinfonía cunha sensación de paz renovada.
Beethoven non só describe a natureza, senón que a humaniza: a tempestade non é unha ameaza, senón unha forza purificadora. Nun mundo post-pandémico, esta sinfonía adquire novo significado como metáfora da resiliencia.
Este programa xa non é só unha colección de «paisaxes sonoras», senón unha viaxe emocional:
- A paisaxe do duelo (Durán) – Unha elixía que transforma a dor en arte.
- A paisaxe da paixón (Chaikovski) – O conflito entre a fraxilidade e a forza.
- A paisaxe da transcendencia (Beethoven) – A natureza como redención.
Tres obras, tres séculos, tres formas de entender a música como espello da condición humana. Desde o silencio respetuoso de Durán ata a explosión vitalista de Chaikovski e a harmonía cósmica de Beethoven, este concerto é unha invitación a escoitar o mundo con novos ollos. «A música pode nomear o inefable e comunicar o incognoscible» (Leonard Bernstein).
Javier Escobar